Współczesne laboratoria – zarówno szpitalne, jak i weterynaryjne – działają w środowisku, gdzie jakość i bezpieczeństwo wyników badań mają szczególne znaczenie. Aby zapewnić ich wiarygodność, niezbędne jest utrzymanie właściwych warunków przechowywania próbek i odczynników. Coraz więcej placówek decyduje się więc na cyfrowe systemy monitoringu temperatury i wilgotności, które zapewniają kontrolę w czasie rzeczywistym i zgodność z normami jakości.
Dlaczego warunki środowiskowe są tak ważne?
Zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura, niewłaściwa wilgotność – nawet przez krótki czas – mogą doprowadzić do degradacji próbek biologicznych, utraty aktywności odczynników czy zafałszowania wyników badań. W konsekwencji laboratorium traci czas, pieniądze i wiarygodność.
Dla laboratoriów szpitalnych oznacza to zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów, a w przypadku laboratoriów weterynaryjnych – dla zdrowia zwierząt i rzetelności diagnozy. W obu przypadkach niezbędne jest też spełnienie wymagań norm, takich jak PN-EN ISO 15189 lub PN-EN ISO/IEC 17025 które nakładają obowiązek dokumentowania i kontrolowania warunków przechowywania materiałów biologicznych.
Cyfrowy monitoring zamiast ręcznych zapisów
Tradycyjny sposób kontroli, oparty na ręcznych odczytach i papierowych arkuszach, staje się coraz mniej efektywny.
Jest czasochłonny, obarczony błędami i nie pozwala na szybkie reagowanie w razie odchyleń.
Cyfrowe systemy – takie jak CoolSens – eliminują te problemy, oferując ciągły, automatyczny monitoring oraz natychmiastowe powiadomienia o przekroczeniu zadanych wartości.
Jak działa system CoolSens?
CoolSens to rozwiązanie typu plug & play, które można wdrożyć w każdym laboratorium, bez skomplikowanych prac instalacyjnych. System składa się z trzech głównych elementów:
- bezprzewodowych czujników CoolSens Node – rejestrujących temperaturę i wilgotność w wybranych punktach
(np. lodówki, zamrażarki, inkubatory, pomieszczenia magazynowe). - koncentratora danych CoolSens CloudHub – który zbiera dane z czujników
i przesyła je do chmury, dodatkowo pracuje jako czujnik – mierzy warunki
w pomieszczeniu, w którym się znajduje oraz opcjonalnie ciśnienie atmosferyczne - platformy chmurowej i aplikacji CoolSens Cloud/App – umożliwiającej podgląd pomiarów w czasie rzeczywistym, ustawianie alarmów, analizę pomiarów i generowanie raportów zgodnych z wymaganiami audytowymi.
W przypadku przekroczenia progów temperatury lub wilgotności system wysyła alert w aplikacji, sms lub e-mail, co pozwala natychmiast reagować i zapobiec stratom. Wszystkie dane są archiwizowane, co ułatwia raportowanie podczas kontroli czy audytu.
Przykład wdrożenia – laboratorium szpitalne
Jedno z laboratoriów szpitalnych zdecydowało się na cyfryzację procesu monitoringu warunków środowiskowych. Wcześniej pomiary temperatury i wilgotności wykonywano ręcznie – zapisywano odczyty w zeszytach , co było czasochłonne, obarczone ryzykiem błędów i nie pozwalało na szybkie reagowanie w razie odchyleń.
Po wdrożeniu systemu CoolSens laboratorium zyskało:
- pełną kontrolę nad warunkami przechowywania próbek i odczynników,
- oszczędność czasu, dzięki automatycznemu rejestrowaniu danych,
- redukcję strat materiałowych – system natychmiast alarmuje o przekroczeniu dopuszczalnych wartości,
- łatwiejsze audyty i utrzymanie zgodności z wymaganiami normy PN-EN ISO 15189.
Norma PN-EN ISO 15189 określa wymagania jakościowe i kompetencyjne dla laboratoriów medycznych. Obejmuje zarówno aspekty techniczne (np. kontrola temperatury, kalibracja sprzętu, walidacja metod), jak i system zarządzania jakością,
w tym monitorowanie warunków środowiskowych. W praktyce oznacza to, że laboratorium musi nie tylko zapewnić odpowiednią temperaturę i wilgotność w miejscach przechowywania materiałów, ale także dokumentować każdy pomiar, reagować na odchylenia i posiadać archiwalne dane do wglądu podczas audytów.
Dzięki cyfrowemu systemowi monitoringu CoolSens laboratorium w pełni spełnia te wymagania – wszystkie dane są rejestrowane automatycznie, archiwizowane w chmurze i dostępne w formie raportów zgodnych z wymogami ISO. Pozwala to nie tylko utrzymać akredytację, ale także zapewnić stabilność i powtarzalność wyników badań, co bezpośrednio przekłada się na wyższy poziom bezpieczeństwa i jakości diagnostyki pacjentów.
W przypadku laboratoriów weterynaryjnych, które wykonują badania materiału pochodzenia zwierzęcego, zastosowanie mają wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17025 – Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Norma ta, podobnie jak PN-EN ISO 15189, określa zasady zapewnienia jakości, wiarygodności wyników oraz nadzoru nad warunkami środowiskowymi. Systemy cyfrowego monitoringu, takie jak CoolSens, wspierają również spełnianie jej wymagań – automatycznie rejestrując, archiwizując i raportując dane pomiarowe niezbędne podczas audytów i kontroli jakości.
Uwaga: Normy PN-EN ISO 15189:2023-02 oraz PN-EN ISO/IEC 17025:2018 są oficjalnym polskim tłumaczeniem międzynarodowych standardów ISO. Pełny tekst jest chroniony prawami autorskimi i dostępny wyłącznie w sklepie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.
Wskazówki dla laboratoriów planujących wdrożenie:
- Zidentyfikuj krytyczne punkty pomiarowe – np. zamrażarki, inkubatory, magazyny odczynników.
- Ustal progi alarmowe i procedury reagowania na odchylenia.
- Zadbaj o szkolenie personelu i integrację z systemem jakości.
- Wybierz system skalowalny i niezawodny, który można łatwo rozbudować
o kolejne czujniki.
Cyfrowy monitoring temperatury i wilgotności to dziś nie tylko technologiczna nowinka, ale ważny element zarządzania jakością w laboratorium. System CoolSens pozwala automatyzować procesy, zwiększać bezpieczeństwo próbek i zapewniać zgodność z wymaganiami audytowymi – a tym samym wspiera laboratoria w świadczeniu usług diagnostycznych na najwyższym poziomie.
